به گزارش پایگاه خبری عصر ایذه، در شرایطی که آلودگی هوا در تهران و کلانشهرها این روزها مدام به آسمان این شهرها سرک می‌کشد، نفس استان خوزستان در جنوب غرب کشور نیز با هجوم ریزگردها به شماره افتاده است و مردم این استان نفس کشیدن برای‌شان سخت شده است.
گرد و غباری که طی هفته گذشته سوار بر امواج بادها از کشورهای همسایه راهی آسمان خوزستان شد نه تنها مدارس را به تعطیلی کشاند بلکه برخی پروازهای این استان را نیز زمینگیر کرده است. نگرانی اصلی مردم این شهرها تنفس بی‌چون و چرای این هوای آلوده و انتظار بروز انواع و اقسام بیماری‌های تنفسی است که دیر یا زود گریبانگیر آنها خواهد شد.
خاکستری شدن پی در پی آسمان این شهر برچسب آلوده‌ترین شهر جهان را نیز به پیشانی این شهر چسبانده و در مقابل انتظار شهروندان از سازمان محیط‌زیست را نیز افزایش داده و همه منتظر هستند نحوه رویارویی این سازمان عریض و طویل با ریزگردها را برای رفع آلودگی این شهر نظاره‌گر باشند. اما سلام دوباره گرد و غبار به ساکنان این استان گواهی بر پابرجا ماندن مشکلات و پیشرفت اهواز در مراتب آلودگی شده است. این در حالی است که این روزها در مقابل سکوت سنگین سازمان‌های مسؤولی مانند محیط‌زیست، مردم اهواز برای نشان دادن اعتراض نسبت به این موضوع خود دست به کار شده‌اند و با حضوری فعال در شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی و حتی تلفن‌های همراه در قالب انتشار تصاویر ابتکاری و خاک‌نوشته‌های خود به دنبال رساندن پیام نارضایتی از وضعیت این روزهای شهر اهواز به گوش مدیران سازمان‌های مسؤول بویژه سازمان محیط‌زیست هستند.
آسمان آبی تیره می‌شود
از اواسط هفته گذشته با خاکستری شدن آسمان اهواز و چند شهر دیگر استان خوزستان مشکلات زیست‌محیطی این استان وارد فاز تازه‌ای شد و زندگی روزمره در این شهرها با اختلال مواجه شد. هر چند در این نوع آلودگی از دود خبری نیست اما دود این مشکل به چشم دانش‌آموزان اهوازی رفت و در روز ۷بهمن ماه مدارس شهر اهواز را به تعطیلی کشاند.
تداوم این وضعیت باعث شد در روز ۹بهمن ماه نیز دانش‌آموزان شهرهای اهواز، آبادان، ماهشهر و دیگر شهرهای استان خوزستان نیز در خانه بمانند اما ماجرا به اینجا ختم نشد و کاهش دید افقی تا حدی بود که در تابلوی پروازهای این استان کلمه کنسل مقابل شماره پروازها قرار گرفت.
روابط عمومی فرودگاه‌های کشور در روز ۹بهمن ماه اعلام کرد پرواز شماره ۴۵۷۵ شرکت هواپیمایی ماهان به مقصد تهران در ساعت ۱۱:۳۰ دقیقه، پرواز شماره ۹۵۷ شرکت هواپیمایی ایران‌ایرتور به مقصد تهران ساعت ۱۳، پرواز شماره ۱۹۰۳ شرکت هواپیمایی اترک به مقصد مشهد ساعت ۱۲:۱۰ دقیقه، پرواز شماره ۴۰۲۲ شرکت هواپیمایی زاگرس به مقصد تهران ساعت ۱۲:۱۰ دقیقه، پرواز شماره ۲۵۳۳ شرکت هواپیمایی نفت در مسیر اهواز – کیش – قشم ساعت ۱۱ پروازهای کنسلی این روز هستند.
آلودگی ۶۶برابر حد استاندارد
این در حالی است که انباشت گرد و غبار در آسمان شهر اهواز کار را به جایی رساند که میزان آلودگی هوا در شهر اهواز ۶۶برابر حد مجاز اعلام شد، وضعیتی که دید افقی را تا حد ۳۰۰متر کاهش داد. کورش بهادری، مدیر کل هواشناسی خوزستان در روز ۹بهمن ماه دید پروازی را زیر ۱۰۰ کیلومتر به رسانه‌ها اعلام کرد در حالی که فاصله استاندارد جهت پرواز در دید ۴۰۰ کیلومتر و برای نشستن در دید ۸۰ کیلومتر است.
سرفه های مکرر اهوازی‌ها
مهم‌ترین مشکلی که به هیچ عنوان قابل مقایسه با تعطیلی مدارس یا کنسل شدن پروازهای این شهر نیست بروز مشکلات تنفسی برای ساکنان این شهرهاست. رسوب ذرات ۱۰ تا ۵/۲میکرون در مجاری تنفسی افراد باعث ابتلا به انواع و اقسام بیماری‌های تنفسی خواهد شد، مشکلی که در حال حاضر شاید با چند سرفه و عطسه نمایان شود اما در آینده‌ای نه چندان دور بیماری‌های جدی‌تری را به دنبال خواهد داشت.
اسماعیل ایدنی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز هم با تایید این موضوع گفته است: به طور کلی یکی از عوامل آلودگی هوا ریزگردها هستند که سایز این ذرات با یکدیگر متفاوت است، ذراتی که سایز آنها از ۱۰ میکرون بالاتر است، امکان ورود به دستگاه تنفسی را ندارند و روی زمین سقوط می‌کنند، اما اگر میزان ریزگردها بین ۵/۲ تا ۱۰ میکرون باشد ذرات در هوا معلق شده و وارد دستگاه تنفسی می‌شوند.
وی افزود: از طرفی ذرات کوچک‌تر از ۵/۲میکرون وارد بافت‌های ریوی می‌شوند و اثرات بیماری‌زای خود را نشان می‌دهند و ذرات بزرگ‌تر در مجاری تنفسی رسوب می‌کنند و بسته به محل رسوب، اثرات بیماری‌زای این ذرات متفاوت است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز خاطرنشان کرد: ذراتی که وارد مجاری ریوی می‌شوند، عامل ایجاد برونشیت و حملات تنگی نفس، آسم و خس‌خس سینه بوده و اگر بزرگ‌تر باشند می‌توانند در تبادلات گازی و اکسیژن‌گیری خون از ریه‌ها ایجاد اختلال کنند.
ریزگرد با چاشنی اضافه
از سوی دیگر مطرح شدن موضوع ریزگردها یادآور بحث آلودگی این ذرات به اورانیوم و سایر موادی است که می‌تواند خطرآفرینی ذرات معلق را دوچندان کند. تاکنون بارها درباره احتمال آلوده بودن ریزگردهایی که از کشورهای غربی ایران راهی آسمان شهرهای ما می‌شود هشدار‌هایی اعلام شده اما سازمان محیط‌زیست همچنان انتظار شهروندان را بی‌پاسخ گذاشته و درباره شدت و ضعف این احتمال نگرانی ساکنان شهرهای مرزی را برطرف نکرده است.
ایدنی رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور درباره آلودگی این ذرات به سایر آلودگی‌های فیزیکی و شیمیایی بیان داشت: خود ذرات ممکن است حاوی خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی ویژه‌ای باشند و خطر آنها بسته به محتویات، فرق می‌کند. ریزگردها ممکن است حاوی قارچ، هاگ، میکروب و مواد حساسیت‌زا باشد که خطر آلرژی را به همراه دارند، اما در اغلب موارد ذرات تنها حاوی سیلیس هستند که اثرات آن بر بدن موضعی است.
چالش «خاک نوشته» در شبکه‌های اجتماعی
بروز پدیده گرد و غبار از یک سو و انجام نشدن وعده‌های سازمان محیط‌زیست برای کاهش این مشکل از طرف دیگر باعث شکل‌گیری کمپین‌های گوناگون در صفحات اجتماعی شده است.
در حال حاضر شاهد ایجاد کمپین‌های گوناگونی در شبکه‌های اجتماعی هستیم که با عناوینی خاص در تلاش برای طلب کمک برای رفع مشکل خود هستند. یکی از این کمپین‌ها با نام « جمع‌آوری یک میلیون امضا برای رساندن نام اهواز به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان به گوش مدیران» فعالیت می‌کند. حتی کودکان اهوازی نیز در این کار فعال شده و با کشیدن نقاشی با موضوع گرد و غبار و قرار دادن آن روی این صفحات خواستار توجه بیشتر سازمان محیط‌زیست به مشکلات هستند.
جالب اینجاست که شهروندان این شهر نیز از انواع و اقسام پیام‌ها یا تصاویر برای جلب توجه بیشتر مدیران در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. تصاویری از نوشته‌هایی که روی گرد و غبار برزمین نشسته حکاکی شده با عنوان «خاک‌نوشته» و مضامینی مانند «لطفا به ما هم فکر کنید»، « به فکر ما باشید»، «از این هوا خفه شدیم، »، «اهواز آلوده‌ترین شهر» و «صدای ما را بشنوید» همگی گویای این واقعیت است که تاکنون اقدام موثری برای رفع دغدغه‌های ساکنان این استان انجام نشده است.
محیط‌زیست کجایی؟
اکنون که نام اهواز به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان از نظر ریزگردها بر سر زبان‌ها افتاده و این شهر را صاحب رکوردی تازه کرده است، انتظارات از سازمان محیط‌زیست به عنوان متولی اصلی حفاظت از محیط‌زیست نیز دوچندان می‌شود. براساس تجربیات سایر کشورها استفاده از مالچ به عنوان نوعی چسب می‌تواند مانع از هجوم این ذرات به آسمان شود، موضوعی که تاکنون به عنوان تنها راه عملی مقابله با این موضوع از سوی سازمان محیط‌زیست پیشنهاد شده اما در عمل اقدام جدی برای همکاری با کشورهای همسایه انجام نشده و گروهی برای مالچ پاشی به این کشورها اعزام نشده‌اند. به نظر می‌رسد با توجه به تغییر شرایط اقلیمی و وقوع خشکسالی‌های پی در پی باید منتظر ازدیاد روزافزون کانون‌های گردو‌غبار باشیم و بر این اساس دیگر وزش باد نه تنها به بهبود آلودگی هوا کمک نمی‌کند بلکه ریزگردها و غبار را برای تشدید وضعیت آلودگی هوا حتی تا مرکز ایران به پیش می‌راند. با توجه به این نکته دیگر نمی‌توان برای رفع آلودگی هوا از باد کمک گرفت بلکه باید با اقدامات عملی مانند مالچ‌پاشی برای بروز مشکلات زیست‌محیطی وارد میدان عمل شد.
حامد مهرنیا/وطن امروز
