نیشکر کام تالاب شادگان را تلخ کرد

به گزارش عصر ایذه، با وجود اینکه این تالاب یکی از مهمترین توقفگاه های پرندگان مهاجر و زمستان گذر است و قوت مردم این منطقه از این تالاب به دست می آید اما  در سال های اخیر تخلیه زهاب های شور مزارع نیشکر کیفیت آب تالاب شادگان و حیات زیستمندان آن را تهدید می کند.

زهاب های نیشکر علاوه بر شوری، دارای ۶ دسته علف کش هستند که روی تالاب و زیستمندان آن تاثیر می گذارند؛ این مواد شیمیایی و سموم کیفیت آب تالاب را از بین می برند؛ همچنین این سموم در بدن آبزیان و گیاهان انباشته شده و به مصرف کنندگان منتقل می شوند.

واحدهای دعبل خزاعی، سلمان فارسی و فارابی از زیرمجموعه های شرکت توسعه کشت و صنعت نیشکر هر کدام با حدود ۱۵ هزار هکتار مساحت، در شرق رودخانه کارون و جاده اهواز- آبادان قرار دارند که از سال ۱۳۷۹، زهاب های شور خود را به تالاب شادگان تخلیه می کنند.

زهر در کام هور

مطالعه و پایش واحدهای شرقی طرح توسعه نیشکر وارده به تالاب شادگان در سال ۸۴ نشان می دهد که تخلیه زهاب نیشکر به این تالاب، آن را به یک نمک زار عظیم تبدیل کرده و باعث تغییر پوشش گیاهی آن شده است. مرگ و میر تعداد زیادی از پرندگان و آبزیان نیز مرتبط با همین مساله است. البته در این مطالعه ۱۵ طرح برای بهبود کیفیت زهاب های تولیدی نیز پیشنهاد شده است.
همچنین مطالعات بخش شیرین تالاب شادگان توسط پژوهشکده آبزی پروری جنوب در سال های ۷۴، ۸۷ و ۸۹ کاهش چشمگیر شاخص های کمی و کیفی این تالاب و بحرانی بودن وضعیت آن را ثابت می کند.

طبق این مطالعه حدود ۲۶ درصد از سطح قسمت شیرین تالاب کاسته شده است.

بنا بر آمار منتشره تعداد صیادان هور که در سال ۷۴تعداد ۵۲۰۰ بوده بنا به گفته کارشناسان در حال حاضر به ۲ هزار و ۳۷۰ نفر کاهش یافته واین نشان می دهد برخی از صیادان از حرفه صیادی خارج شده و به کارهای دیگر اشتغال یافتند.

نمک بر زخم طبیعت

معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان در این رابطه می گوید: از زمانی که اعتبار طرح انتقال آب از رودخانه کارون به تالاب متوقف مانده لذا هیچ آبی وارد تالاب شادگان نشده و در عمل تنها آبی که به تالاب تخلیه می شود، زهاب نیشکر است.

سیدعادل مولا بیان می کند: زهاب های نیشکر در واقع نوعی پساب شور است که از مزارع آنها خارج می شود و همه می دانیم که هر آب غیرکنترل شده ای مانند زهاب، آسیب جدی به حیات تالاب وارد می کند.

وی ادامه می دهد: این زهاب اکنون برای تالاب «قوت لایموت» است؛ به همین دلیل است که محیط زیست جرات مسدود کردن کانال ورودی زهاب را ندارد زیرا مردم آب می خواهند و معیشت هورنشینان، اعم از گاومیش دارها و صیادان، در گرو این است که تالاب خشک نشود.

وی با اشاره به کاهش شدید آب رودخانه جراحی به عنوان منبع اصلی تامین آب تالاب شادگان اظهار می کند: به دلیل مدیریت غلط در بالادست، پنج شهرستان همه آب این رودخانه را برای کشاورزی مصرف می کنند و در صورت تامین حقابه تالاب شادگان هیچ نیازی به زهاب نیشکر نداریم.

مولا اضافه می کند: با تلاش محیط زیست، در مواقعی از سال که فصل آبیاری نیشکر نیست از ایستگاه های پمپاژ آنها برای انتقال آب از کارون به تالاب استفاده می کنیم اما این میزان آب شیرین بسیار ناچیز است و پاسخگوی نیاز تالاب نیست و باید با مدیریت منابع آبی در بالادست رودخانه جراحی، تدابیری اندیشیده شود که حداقل سهمیه تالاب تامین شود.

وی اظهار می کند: هم اکنون بخش شمالی تالاب، آب ندارد و جنوب آن هم به طور کامل خشک است، زهکش های نیشکر به غرب و شمال تالاب می ریزد و در شرق آن هم آبی است که از جزر و مد دریا می آید، بنابراین در عمل هیچ آب شیرینی وارد تالاب نمی شود و آب شور غلبه دارد.

تالاب شوره زار

«تالاب ناصری» که «تالاب نیشکر» هم نامیده می شود، در واقع ماندابی است که از تجمیع پساب های شور دو واحد نیشکر (به نام میرزا کوچک خان و امیرکبیر) در خرمشهر طی یک دهه گذشته ایجاد شده است.

اکنون به دلیل شوری زیاد پساب و تبخیر بالا در این منطقه، تمام زمین ها، تا ارتفاع حدود ۲۰ سانتی متر از بلورهای نمک پوشیده شده است.

نماینده سمن های زیست محیطی خوزستان می گوید: رهاسازی زهاب های شور نیشکر علاوه بر نابودی اراضی، توفان های گرد و غبار نمکی در پی خواهد داشت.

هژیر کیانی رها سازی شورابه های نیشکر در این اراضی را خیانت به خوزستان می داند و اظهار می کند: حوضچه های نمکی ماحصل این زهاب ها نه تنها اراضی کشاورزی و مراتع بیابانی را نابود می کند، بلکه فاجعه ای همچون نمک زاری دریاچه ارومیه شکل خواهد گرفت.

وی  ادامه می دهد: شرکت نیشکر با تخلیه این زهاب ها یک تالاب مصنوعی آب شور موسوم به «تالاب ناصری» ایجاد کرده که در نتیجه آن حدود ۷۰ هزار هکتار شورابه را وارد اراضی کشاورزی و مرتعی خوزستان کرده است و تالاب های دیگری در این وسعت به خاطر بی توجهی شرکت های بهره بردار در حال شکل گیری است.

مدیرعامل شبکه سمن های زیست محیطی خوزستان افزود: نفت و نیشکر در حال ایجاد تغییر در اکوسیستم جلگه خوزستان هستند.

شکایت می کنیم

نماینده مردم خرمشهر که به نظر می رسد تذکرات وی نتوانسته ره به جایی ببرد حالا می گوید: برای پیگیری دفع پساب های نیشکر از طریق قوه قضاییه وارد عمل شدیم .

عبدالله سامری در این رابطه گفت: برای پیگیری دفع پساب های نیشکر از طریق قوه قضاییه وارد شدیم.

وی ادامه داد: زمین های کشاورزی غرب کارون در خطر پیشروی پساب های نیشکر  هستند و هر چند که شرکت های کشت و صنعت نیشکر منطقه ادعا دارند که افزایش و پیشروی پساب های موجود مربوط به مزارع پرورش ماهی خرمشهر است ولی با بررسی های انجام شده مشخص شد این ادعا غیر واقعی بوده و پساب ها مربوط به نیشکر است.